Nhiều xã lỡ hẹn "về đích" nông thôn mới

Xã Nậm Chảy được huyện Mường Khương lựa chọn triển khai đầu tư để hoàn thành nhiệm vụ xây dựng xã nông thôn mới năm 2023. Tuy nhiên đến thời điểm này, xã mới đạt 7/19 tiêu chí. 11 tiêu chí chưa đạt gồm: Quy hoạch; cơ sở vật chất văn hóa; cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn; nhà ở dân cư; thu nhập; tỷ lệ nghèo đa chiều; lao động; tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế; y tế; văn hóa; môi trường và an toàn thực phẩm. Như vậy, để đạt 12 tiêu chí trong chưa đầy 2 tháng là hoàn toàn bất khả thi.

Ông Ma Chiến Phúc, Bí thư Đảng ủy xã Nậm Chảy thừa nhận, chắc chắn xã Nậm Chảy sẽ không thể “về đích” nông thôn mới năm 2023 theo kế hoạch đề ra. Lý giải nguyên nhân, Bí thư Đảng ủy xã Nậm Chảy cho rằng, Nậm Chảy là xã biên giới, khó khăn, người dân chủ yếu sản xuất nông - lâm nghiệp, thu nhập không cao và thiếu ổn định. Việc huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới gặp nhiều khó khăn, trong khi ngân sách nhà nước (kể cả vốn lồng ghép từ các chương trình, dự án khác) quá thấp so với yêu cầu; nguồn lực huy động trong dân rất hạn chế. Thời tiết diễn biến phức tạp ảnh hưởng lớn đến sản xuất, thu nhập dẫn đến làm chậm tiến độ giảm nghèo.

Mặc dù chỉ còn 4 tiêu chí chưa đạt (quy hoạch; giao thông; thu nhập; tỷ lệ nghèo đa chiều; môi trường và an toàn thực phẩm) nhưng xã Bản Liền (Bắc Hà) cũng rất khó để kịp “về đích” nông thôn mới. Đơn cử như tiêu chí hộ nghèo, qua điều tra thực tế năm 2023 thì thu nhập bình quân người dân đạt 35,125 triệu đồng/người, trong khi theo Bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 thì phải đạt 41 triệu đồng/người/năm.

Như vậy, để đạt tiêu chí thu nhập, xã Bản Liền phải có giải pháp tăng thu nhập cho người dân ít nhất thêm 6 triệu đồng/người. Đây là bài toán khó đối với cấp ủy đảng, chính quyền xã, bởi dư địa phát triển kinh tế chưa được mở rộng, trong khi người dân thiếu vốn và thiếu sự chủ động trong sản xuất nông - lâm nghiệp.

Hoặc như tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm còn 5 chỉ tiêu chưa đạt, trong đó tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy định mới đạt 15% (yêu cầu ≥20%); tỷ lệ cơ sở sản xuất - kinh doanh, nuôi thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường đạt 86% (yêu cầu ≥90%); cảnh quan, không gian “xanh - sạch - đẹp, an toàn”, không để xảy ra tồn đọng nước thải sinh hoạt tại các khu dân cư tập trung chưa đạt; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn không nguy hại trên địa bàn được thu gom, xử lý theo quy định đạt 61% (yêu cầu ≥70%); tỷ lệ bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng chất thải rắn y tế được thu gom, xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường đạt 85% (yêu cầu đạt 100%).

Nguyên nhân cũng được Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới xã Bản Liền xác định là trong thực hiện các nội dung xây dựng nông thôn mới tập trung nhiều cho xây dựng cơ sở hạ tầng, còn các nội dung về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo, cải thiện môi trường… chưa được quan tâm chỉ đạo và đầu tư đúng mức nên chưa có chuyển biến rõ nét và chưa đạt theo tiêu chí đề ra...

Năm 2023, toàn tỉnh phấn đấu có thêm 10 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, gồm: Trịnh Tường (Bát Xát), Mường Hoa (thị xã Sa Pa), Bản Liền (Bắc Hà), Nậm Chảy (Mường Khương), Nậm Dạng, Minh Lương, Chiềng Ken (Văn Bàn), Vĩnh Yên, Bảo Hà (Bảo Yên), Sán Chải (Si Ma Cai).

Qua đánh giá của Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh, xã Trịnh Tường còn 9 tiêu chí chưa đạt, xã Mường Hoa 4 tiêu chí, xã Bản Liền 5 tiêu chí, xã Nậm Chảy 11 tiêu chí, xã Nậm Dạng 5 tiêu chí, xã Minh Lương 7 tiêu chí, xã Chiềng Ken 6 tiêu chí, xã Vĩnh Yên 8 tiêu chí, xã Bảo Hà 8 tiêu chí và xã Sán Chải 6 tiêu chí. Căn cứ vào tiến độ thực hiện, Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh đánh giá cả 10 xã trên khó hoàn thành xây dựng nông thôn mới trong năm 2023. Như vậy, việc các xã lỡ hẹn “về đích” nông thôn mới là khó tránh khỏi, tuy nhiên qua đây cho thấy cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa để việc thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới hiệu quả hơn.