Công trình từ sức dân

Công trình từ sức dân

Nhà văn hóa thôn Khuổi Vèng, xã Vĩnh Yên (Bảo Yên) nằm cách cây cầu treo bắc qua dòng Nậm Luông không xa. Công trình vừa hoàn thành và đưa vào sử dụng, không chỉ đáp ứng việc hội họp của thôn mà còn là địa điểm lý tưởng cho các hoạt động cộng đồng của bà con trong thôn. Ông Hoàng Văn Sổ, Bí thư Chi bộ Khuổi Vèng cho biết đây là nhà văn hóa rộng nhất xã Vĩnh Yên tính đến thời điểm này, có tổng kinh phí xây dựng hơn 200 triệu đồng. Ngoài nguồn hỗ trợ của Nhà nước (20 triệu đồng), phần còn lại do bà con trong thôn đóng góp và tham gia công lao động.

Những công trình nhà văn hóa được hoàn thành từ sức dân như ở Khuổi Vèng đã và đang được xây dựng ở khắp các thôn, bản từ vùng thấp đến vùng cao Lào Cai. Theo con đường bê tông mới mở vượt núi cao, qua rừng quế xanh ngắt, chúng tôi đến tham quan nhà văn hóa thôn Nậm Tống Hạ (Nậm Đét, Bắc Hà). Hoàn thành cuối năm 2014, nhà văn hóa thôn Nậm Tống Hạ là một trong những nhà văn hóa thôn khang trang nhất tỉnh với mức đầu tư hơn 500 triệu đồng (chưa tính mặt bằng do các hộ dân hiến đất). Để làm được công trình này, trung bình mỗi hộ đóng góp 7 triệu đồng. Chủ tịch UBND xã Nậm Đét - Bàn A San cho biết: “Xã chỉ đạo các thôn họp dân bàn việc xây dựng nhà văn hóa, quy mô và phần đóng góp để người dân quyết định. Nhưng khi thấy bà con quyết làm nhà văn hóa rộng 500 mét vuông, tôi cũng giật mình, bà con bảo làm rộng để tổ chức được nhiều hoạt động, không phải chỉ họp hành”.

Người dân xã Phong Niên (Bảo Thắng) tích cực đóng góp công sức xây dựng các nhà văn hóa thôn.

Việc triển khai xây dựng nhà văn hóa thôn là hạng mục được nhiều địa phương quan tâm và sớm triển khai, đây được xem như công trình tạo nên sự khác biệt của nông thôn mới so với trước kia. Theo lãnh đạo các địa phương, để nhân dân tích cực đóng góp công sức, kinh phí tham gia xây dựng nông thôn mới nói chung và làm nhà văn hóa thôn nói riêng, ngoài làm tốt công tác tuyên truyền, vận động thì yếu tố quyết định là sự gương mẫu và vào cuộc sâu sát, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ thôn. Với phương châm nhất quán “việc dễ làm trước, việc khó làm sau, việc gì đồng thuận làm trước, việc gì chưa đồng thuận làm sau”, các địa phương đã phát huy tốt tinh thần dân chủ, công khai, minh bạch trong triển khai thực hiện, nhờ đó, tạo được sự đồng thuận cao trong nhân dân, tạo niềm tin, sự ủng hộ của người dân vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước.

Theo báo cáo của Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới, hệ thống cơ sở vật chất văn hóa trên địa bàn tỉnh đã và đang được quan tâm đầu tư, tính đến nay, toàn tỉnh có 61/143 xã có nhà văn hóa xã; 1.218/1.652 thôn có nhà văn hóa; 33/143 xã đạt chuẩn tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa...

Điểm sinh hoạt văn hóa cộng đồng

Tối thứ 6 hằng tuần, nhà văn hóa thôn Khuổi Mèo, xã Liêm Phú (Văn Bàn) lại rộn vang tiếng hát của các thành viên trong đội văn nghệ thôn. Bí thư Chi bộ Khuổi Mèo, ông Nguyễn Văn Tới cho biết, sau nhiều năm mong mỏi, người dân trong thôn đã có nhà văn hóa như mơ ước. Trước kia, mỗi buổi tập văn nghệ thế này thường phải tổ chức ở nhà chi hội trưởng phụ nữ hoặc trưởng thôn, nhiều khi muốn dàn dựng một tiết mục công phu rất khó, đó là chưa kể gây ảnh hưởng và phiền phức cho chủ nhà. Từ ngày có nhà văn hóa, đội văn nghệ thôn được thành lập, thu hút nhiều bà con trong thôn tham gia, góp phần làm cho đời sống tinh thần của người dân địa phương phong phú hơn sau những ngày lao động mệt mỏi.

Nhà văn hóa thôn còn được người dân nhiều địa phương lựa chọn tổ chức đám cưới theo phương châm xây dựng đời sống văn hóa mới, do đó càng phát huy hiệu quả. Những ngày này, nhà văn hóa thôn Na Lang, xã Lùng Vai (Mường Khương) luôn phải hoạt động hết công suất để tổ chức ngày vui trăm năm cho thanh niên ở địa phương. Nhà văn hóa này được xây dựng khang trang ở trung tâm thôn, có đầy đủ bàn ghế, loa đài, điện chiếu sáng… nên ngoài phục vụ các cuộc họp và sinh hoạt văn hóa, văn nghệ trong thôn, đây còn là địa điểm lý tưởng để nhiều gia đình trong thôn tổ chức đám cưới cho con em mình. Ông Đặng Đình Vy, Bí thư Đảng ủy xã Lùng Vai cho biết: Bây giờ ít nhà còn giữ được khoảng sân rộng, nên khi có việc thường phải tận dụng đường trục thôn, vừa mất an toàn giao thông lại không đảm bảo vệ sinh môi trường. Khi có nhà văn hóa, người dân có thể tổ chức đám cưới văn minh, tiết kiệm.

Sinh hoạt cộng đồng tại nhà văn hóa thôn Cốc Cài, xã Lùng Vai (Mường Khương).

Từ Lùng Vai đến Quang Kim (Bát Xát), chúng tôi lại được giới thiệu một cách làm hiệu quả và nhân văn của đội ngũ cán bộ địa phương, đó là xây dựng thư viện cộng đồng trong nhà văn hóa thôn. Đây là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá đạt chuẩn nông thôn mới. Dù đã được giới thiệu trước, chúng tôi vẫn không khỏi bất ngờ khi thấy lượng sách phong phú ở nhà văn hóa thôn Làng Kim. Hàng trăm đầu sách với nhiều chủ đề khác nhau, từ văn kiện đại hội đảng, sách tuyên truyền pháp luật, sách hướng dẫn kỹ thuật sản xuất nông - lâm nghiệp, đến sách thiếu nhi… tất cả đều được sắp xếp ngăn nắp tại tủ sách nhà văn hóa thôn. Trưởng thôn Làng Kim, ông Lý Văn Sìn chia sẻ: “Để làm phong phú thêm đầu sách cho thư viện, chúng tôi đã vận động các hộ trong thôn và thanh niên quê ở đây nhưng đi học, đi làm nơi khác có điều kiện thì đóng góp sách vào tủ sách của thôn, từ đó đẩy mạnh phong trào khuyến học, khuyến tài”. Theo lãnh đạo UBND xã Quang Kim, hiện 18/18 thôn của xã đều triển khai mô hình tủ sách này và đây là một kênh thông tin không thể thiếu của bà con trong xã.

Khi phong trào xây dựng nhà văn hóa được thực hiện rầm rộ ở các địa phương trong những năm đầu triển khai xây dựng nông thôn mới, đã có không ít ý kiến lo ngại về việc làm sao để phát huy hiệu quả những công trình này? Sau khi khảo sát ở nhiều địa phương, chúng tôi nhận thấy hầu hết các nhà văn hóa thôn, bản đã và đang được sử dụng tốt. Đây không chỉ là nơi tổ chức các buổi họp khu dân cư mà còn diễn ra nhiều hoạt động sinh hoạt văn hóa cộng đồng đặc sắc. Cán bộ làm công tác văn hóa ở các địa phương đã tích cực tham mưu cho cấp ủy đảng, chính quyền địa phương chỉ đạo các thôn, bản sử dụng nhà văn hóa ở khu dân cư phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương. Có thể khẳng định, nhà văn hóa thôn trên địa bàn tỉnh đã phát huy tốt vai trò trong hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở, không chỉ phục vụ nhiệm vụ chính trị mà còn góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân ngày càng tốt hơn, tạo động lực xây dựng nông thôn mới.