Triển khai xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn Bát Xát đã có sự chuyển biến rõ nét: cơ sở hạ tầng thiết yếu được đầu tư; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ổn định; điện lưới quốc gia, trạm y tế được xây dựng khang trang, kiên cố; thu nhập người dân nông thôn được nâng cao… Theo thống kê, đánh giá, hiện Bát Xát có tổng số tiêu chí hoàn thành của 20 xã là 319 tiêu chí, số tiêu chí bình quân trên xã đạt 16 tiêu chí/xã. Trên địa bàn huyện có 8 xã đạt 19/19 tiêu chí (Quang Kim, Bản Qua, Bản Vược, Mường Vi, Bản Xèo, Mường Hum, Dền Sáng, A Mú Sung); 8 xã hoàn thành 15 tiêu chí; 4 xã hoàn thành được 11-13 tiêu chí.
Trong bộ tiêu chí về xây dựng nông thôn mới, tiêu chí thu nhập có vai trò thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển. Thực hiện tiêu chí thu nhập, những năm qua, Bát Xát tích cực triển khai kế hoạch thực hiện đề án số 01 về phát triển trồng trọt, chăn nuôi ứng dụng một phần công nghệ cao, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và kế hoạch thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế trong năm. Bên cạnh đó, người dân Bát Xát cũng đẩy mạnh phát triển sản xuất tăng vụ để nâng cao thu nhập, đặc biệt là diện tích sản xuất trở thành hàng hóa để đáp ứng nhu cầu thị trường. Ngoài ra, ngành nông nghiệp cũng đã đẩy mạnh sản xuất một số sản phẩm chủ lực như: cây Lê VH 6 (288 ha), chè (209 ha), chuối (1.000 ha), lúa Séng cù, hoàng sin cô, đao riềng, rau… Nhờ phát triển sản xuất nông nghiệp đúng hướng, thu nhập của người dân tăng dần, đời sống được cải thiện. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 8 xã hoàn thành tiêu chí thu nhập.
Lê VH6 là cây trồng tiềm năng, thế mạnh giúp người dân vùng cao Bát Xát nâng cao thu nhập
Trịnh Tường là xã vùng cao của huyện, đang trên lộ trình phấn đấu về đích xây dựng nông thôn mới. Theo đánh giá, xã Trịnh Tường đã hoàn thành 15/19 tiêu chí. Hiện nay, xã đã xây dựng kế hoạch triển khai 4 tiêu chí chưa hoàn thành (Trường học, Thu nhập, Hộ nghèo, Môi trường và an toàn thực phẩm). Tiêu chí số 10 Thu nhập là một trong những tiêu chí đang gặp khó tại địa phương này do nhiều nguyên nhân. Người dân Trịnh Tường có kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp. Những năm qua, vùng sản xuất hàng hóa như chuối, rau an toàn, rau trái vụ, dược liệu… được hình thành giúp người dân nâng cao thu nhập. Với đặc thù là xã biên giới, người dân nơi đây thường sang lao động tại nước bạn và mang về một khoản thu không nhỏ. Thế nhưng, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 khiến nhiều chuỗi sản xuất hàng hóa bị ngưng trệ; việc thay đổi các chính sách biên giới cũng khiến thị trường lao động tại “đất nước tỉ dân” gần như đóng cửa hoàn toàn với cư dân biên giới. Những yếu tố đó có tác động không nhỏ đến thu nhập của người dân. Thu nhập bình quân đầu người của xã năm 2021mới chỉ đạt 30,75 triệu đồng/người/năm, trong khi để đạt tiêu chí này, thu nhập bình quân mỗi năm phải đạt 36 triệu (tiêu chí năm 2021) và 39 triệu (tiêu chí năm 2022).
Không riêng Trịnh Tường, tiêu chí thu nhập cũng là tiêu chí “khó” đối với các địa phương khác, nhất là với những xã vùng cao, vùng khó khăn. Những năm qua,do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid- 19, nhu cầu thị trường tiêu thụ giảm, các chuỗi vận chuyển, tiêu thụ đến các thị trường xuất khẩu, ngoài tỉnh bị đứt gãy đặc biệt là thị trường Trung Quốc, phía Nam dẫn đến sản lượng tiêu thụ và giá thành sản phẩm giảm người sản xuất bị thua lỗ. Vùng trồng rau trái vụ, dược liệu kỹ thuật canh tác của nhân dân còn kém chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường, giá trị đạt còn thấp, chưa có doanh nghiệp lớn đầu tư liên kết sản xuất. Bên cạnh đó, hầu hết người dân nông thôn khu vực vùng cao Bát Xát vẫn sản xuất nông nghiệp theo hướng “quảng canh”, thủ công truyền thống nên năng suất lao động chưa cao, hiệu quả kinh tế từ sản xuất nông nghiệp là không lớn. Cũng bởi vậy, sản xuất nông nghiệp tại các xã chưa hoàn thành xây dựng nông thôn mới hầu hết mới chỉ đáp ứng nhu cầu an sinh, việc phát triển nông nghiệp chuyên canh, hàng hóa quy mô lớn còn hạn chế.
Anh Lục Như Trung, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bát Xát cho biết: Tiêu chí thu nhập là một tiêu chí có sự tác động lớn đến các tiêu chí khác và cũng chính là “đòn bẩy”, tạo động lực để xây dựng nông thôn mới tại địa phương. Huyện Bát Xát đã và đang thực hiện nhiều giải pháp nhằm phát triển nông nghiệp, tạo sinh kế, nâng cao thu nhập, giảm tỉ lệ hộ nghèo qua đó nâng cao chất lượng cuộc sống người dân để xây dựng nông thôn mới. Để làm được điều đó, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu cho huyện tích cực lồng ghép, sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư sản xuất nông nghiệp, ưu tiên phát triển cây trồng vật nuôi chủ lực theo Nghị quyết 10 của Tỉnh ủy. Cụ thể, huyện Bát Xát sẽ tập trung vào các cây trồng như: dược liệu, chuối, chè, quế và kinh tế đồi rừng. Về vật nuôi, Bát Xát sẽ phát triển chăn nuôi lợn và chăn nuôi ngựa tập trung. Song song với đó, huyện cũng có kế hoạch đầu tư hạ tầng nông thôn, hạ tầng thủy lợi để thúc đẩy sản xuất, kết nối giao thương; tiếp tục xây dựng thương hiệu cho nông sản, đặc biệt là chương trình OCOP; quan tâm thực hiện công tác khuyến nông và bảo vệ thực vật, mục tiêu tạo nên vùng sản xuất hàng hóa an toàn, đạt tiêu chuẩn chất lượng để nâng cao năng suất lao động, tạo giá trị gia tăng qua đó thu nhập được nâng lên…