Cách đó 10 năm khi triển khai chương trình MTQG Xây dựng Nông thôn mới xã Nậm Đét chỉ đạt 4/19 chỉ tiêu, những tưởng rằng với những khó khăn trước mặt sẽ cản trở sự thay đổi của Nậm Đét hôm nay, Đất Quế như “Thay da đổi thịt” từng ngày, cả hệ thống chính trị và nhân dân cùng chung sức đồng lòng xây dựng, cũng với những nỗ lực đến nay Nậm Đét hoàn thành 19/19 tiêu chí và là xã thứ 4 của Bắc Hà “cán đích” Nông thôn mới.
Những vườn quế “thoát nghèo”
Các sản phẩm từ quế của xã Nậm Đét
Cách đây gần 50 năm, Cụ Triệu Mùi Pham là nữ đảng viên người Dao đầu tiên đem cây quế về cho bản người Dao, câu chuyện thay đổi từ đó. Mỗi khi nhắc đến Quế Nậm Đét là cả một câu chuyện dài gắn với cụ. Cây quế sinh trưởng và phát triển tốt trên đất Nậm Đét, mở hướng thoát nghèo cho bà con nơi đây. Cùng với những hoạch toán kinh tế về Quế: Quế sau 3 năm trồng đã bắt đầu cho thu hoạch từ cành lá, sau 10 năm chặt tỉa để thu hoạch vỏ và sau 13 đến 15 năm thu hoạch trắng để trồng lại. 1 ha quế trong 1 chu kì 15 năm cho thu nhập trên dưới 600 triệu đồng, thâm canh tốt có thể đạt 700 triệu đồng/ha, bình quân 40 triệu đồng/ha/năm, trong đó thu từ vỏ quế là chính, chiếm khoảng 75%, từ cành lá chiếm dưới 10%, từ gỗ khoảng 15%. Như vậy cây quế có thể cho thu nhập trên 1000 tỉ đồng mỗi năm theo giá thời điểm hiện tại. Nhận thấy hiệu quả kinh tế cây quế mang lại đồng thời xác định đây là cây trồng chủ lực tại địa phương, chính quyền xã đã tuyên truyền, vận động, hướng dẫn bà con thay đổi tập quán canh tác lâu đời chuyển sang trồng quế. Những cánh rừng quế mọc lên phủ xanh đất trống đồi núi trọc, đời sống người dân thay đổi, họ gắn bó với nhau hơn, chung tay chung sức xây dựng Nậm Đét. Các tổ nhóm nông dân sở thích trồng quế, các hợp tác xã được hỗ trợ thành lập thuận lợi cho sản xuất và kết nối tiêu thụ sản phẩm. Cây quế dường như không phụ con người Nậm Đét, đóng góp vào mục tiêu đưa xã Nậm Đét cán đích chương trình xây dựng nông thôn mới, đến nay toàn xã có 2.000 ha quế, các sản phẩm từ quế không còn ở dạng thô mà được đa dạng hóa, chế biến sơ chế, giá trị cao gấp 2-3 lần dạng thô, giá trị thu nhập từ cây quế lên đến trên 70 tỷ đồng (năm 2018).
Bứt phá cán đích
Xã Nậm Đét đón nhận công bố xã đạt chuẩn Nông thôn mới
Với lợi thế phát triển kinh tế cùng sự chung sức đồng lòng cả hệ thống chính quyền cùng người dân, để đầu tư và xây dựng các hạng mục công trình theo tiêu chí nông thôn mới, UBND xã đã huy động trên 79 tỷ đồng trong đó ngân sách tỉnh hỗ trợ trên 63 tỷ đồng, huy động từ cộng đồng nhân cư trên 16 tỷ đồng, cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã đã đóng góp trên 13.500 ngày công, hiến 32,5ha đất để mở rộng các tuyến đường. Tổng chiều dài tuyến đường bê tông hóa trục xã, liên xã 31,3km đạt tỷ lệ 83,3%, đường trục thôn, liên thôn được cứng hóa 26,3km đạt tỷ lệ 74%, đường trục chính nội đồng cứng hóa đạt 74,8%; tỷ lệ hộ sử dụng điện thường xuyên, an toàn trên 95%; Các trường Mầm non, mẫu giáo, Tiểu học, THCS có cơ sở vật chất và thiết bị dạy học đạt chuẩn quốc gia; hoàn thiện 7 nhà văn hóa thôn; nhà văn hóa xã đạt chuẩn; Xã không có nhà tạm, nhà dột nát, số nhà đạt tiêu chuẩn theo quy định đạt trên 81%. Thu nhập bình quân đầu người đạt trên 31 triệu đồng/người/năm. Xã đã xác định, xây dựng nông thôn mới phải gắn với phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho nhân dân; tỷ lệ sử dụng giống ngô, lúa mới đạt trung bình trên 90%, năng suất tăng 2 -3 tạ/ha so với 2011; tổng sản lượng lương thực có hạt toàn xã đạt trên 1.041 tấn, tăng 120 tấn so với năm 2011; tổng đàn vật nuôi gia cầm gia súc đều tăng. Sản xuất nông, lâm nghiệp đang chuyển dần sang sản xuất hàng hóa với các vùng sản xuất tập trung như: Trồng ớt mường khương, vùng trồng cây ăn quả ôn đới; vùng trồng quế hữu cơ... Các HTX trên địa bàn xã hoạt động có hiệu quả. Sản xuất phát triển đã góp phần tăng thu nhập đáng kể cho người dân, đến nay thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 31,02 triệu đồng/năm, tăng 19,5 triệu đồng so với 2010; tỷ lệ hộ nghèo đã giảm xuống còn 11,8%, giảm 50,2% so với năm 2011; hệ thống chính trị vững mạnh toàn diện.
Niềm vui nơi đất Quế
Một quãng đường không quá dài với những chông gai, khó khăn, thử thách, sau gần 10 năm cũng với những nỗ lực, tháng 8/2019 chính quyền và bà con nhân dân xã Nậm Đét phấn khởi, vui mừng đón nhận công nhận xã đạt chuẩn Nông thôn mới. Dưới những tán quế xanh, đất quế đang đổi thay từng ngày vươn mình sánh vai cùng những địa danh quế nổi tiếng trên cả nước, là xã đầu tiên đạt chứng nhận quế hữu cơ quốc tế của tỉnh Lào Cai với hơn 1.300 ha quế hữu cơ (chiếm trên 70%). Sản phẩm từ quế được đa dạng, thu hút sự quan tâm của các công ty hàng đầu Việt Nam về xuất khẩu giúp quế Nậm Đét vươn tầm quốc tế. Những ngôi nhà xây kiên cố trên núi cao thay cho những mái nhà tranh, những thôn bản của những “triệu phú”, những tổ nhóm nông dân hăng say sản xuất, gắn bó thành cộng đồng,... nhiều ngôi trường kiên cố đầy ắp tiếng trẻ thơ là con em đồng bào Dao, Mông, Phù Lá... những chuyến xe chờ đầy hương quế trên con đường láng xi măng sạch đẹp... Đó là thành quả, sự nỗ lực không ngừng nghỉ của chính quyền địa phương và bà con nơi đây. Đất quế nay đã thay đổi, bứt phá cán đích và đi lên.