Đậm đà hương vị chè xuân Bản Liền

Tạm biệt khu vực trung tâm và thượng huyện, xuôi xuống khu vực đông nam tới xã vùng cao Bản Liền, chúng tôi được đắm mình trong phong cảnh làng quê thanh bình, trù phú, rừng cọ, đồi chè xuân toả hương thơm ngào ngạt. Chè San tuyết cổ thụ ở Bản Liền mọc tản mát, tự nhiên trong rừng, nơi sương mù bao phủ từ sáng đến trưa mới tan.

Nằm cách trung tâm huyện Bắc Hà gần 30 km, xã Bản Liền có khí hậu, thổ nhưỡng, đất đai thích hợp để trồng chè. Những người già nhất ở Bản Liền cũng không nhớ nổi đồi chè cổ thụ có từ bao giờ. Chỉ biết khi lớn lên đã thấy những cây chè Shan tuyết cao quá đầu người, trải qua bao mùa mưa nắng vẫn bền bỉ và kiên trì bám đất như chính sức sống của cộng đồng người Tày cư ngụ bao đời nơi đây.

Du khách sẽ bất ngờ khi đây đó thấp thoáng các cây chè cổ thụ, có cây ôm cả vòng tay không kín được thân cây. Bản Liền đã sở hữu một loại đặc sản vùng miền ngon có tiếng mà không nơi nào có được, bởi nơi đây là xứ sở loại chè San tuyết cổ thụ hàng trăm năm tuổi, nổi tiếng trong nước và quốc tế.

Ông Vàng A Sự, Phó Chủ tịch UBND xã Bản Liền cho biết Cây chè cổ thụ Bản Liền nằm rải rác ở các thôn Đội 1,2,3,4 trong vùng chè  với diện tích trên 500 ha. Trong các vụ, chè ngon nhất là vụ xuân khi đã tích đủ tinh khí đất trời, mồ hôi, nước mắt, tình người vùng cao. Chè San tuyết ngon phải được hái lúc còn sương, vì đây là thời điểm hương vị chè được tích tụ cao nhất trong mỗi búp chè. Ngày công đoạn sao, sấy đòi hỏi một quy trình nghiêm ngặt nếu không hương vị chè sẽ khác, không còn vị hương ngọt vốn có nữa. Nước chè Bản Liền vàng xanh, trông đẹp mắt, khi rót nước ra trên mặt chén lan toả một làn hơi nước tựa như sương khói, cầm chén nước lên tay người ta hít thật sâu để tận hưởng cái hương thơm đầy sức quyến rũ của chè, khi uống xong dư vị cứ lưu mãi ở đầu lưỡi, đó là tinh túy của trời đất mà cây chè Bản Liền đã dâng tặng cho con người.
  Chè sau khi hái được chọn lọc, đem xao suốt, tỏa hương thơm nồng nàn gọi mời du khách trải nghiệm đồi chè Bản Liền.

Toàn xã Bản Liền có 7 thôn với 486 hộ dân, có đến 310 hộ dân tham gia liên kết sản xuất cùng Hợp tác xã Chè hữu cơ Bản Liền. Đến nay, có khoảng hơn 500ha chè Shan Tuyết, trong đó, hơn 400ha được công nhận chè hữu cơ. Chè Shan ở Bản Liền được trồng cách đây hàng trăm năm, nhờ độ cao và khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp cho nên có chất lượng cao. Chè pha được nước, màu nước xanh đẹp, vị ngọt hậu và hương thơm tự nhiên, được người tiêu dùng ưa chuộng.

Gia đình anh Vàng A Bình, 27 tuổi, ở thôn Đội 4 là hộ tiêu biểu của thôn và xã trong phát triển kinh tế khi phát triển mô hình du lịch homestay gắn với trồng chè hữu cơ… Hiện, nhà có trên 12 ha cây chè Shan, trong đó có 5 ha chè cổ thụ từ 50- 60 năm tuổi. Đây chính là nguồn thu chính của gia đình và cũng là một trong những điểm du lịch miệt vườn, anh Bình chia sẻ: "Trồng lúa và chăn nuôi chỉ hết đói, còn vẫn nghèo. Từ đời ông cụ để lại cho cây chè cổ, từ ngày có hợp tác xã chè Bản Liền, tham gia là hội viên nên việc tiêu thụ ổn định nên gia đình mở rộng diện tích. Ngoài bán chè tươi cho hợp tác xã với giá ổn định hiện 16- 17 ngàn đồng/kg chè tươi, gia đình chế biến chè xao khô bán theo các giá từ 120 ngàn đồng/kg- đến 300 ngàn đồng/kg, tùy theo loại chè búp non 2 mầm, 3 mầm, chè búp thường… Một năm chè thường hái 3-4 vụ chính trong đó vụ xuân chè ngon và giá cao nhất". 

Vốn ham học hỏi và dược truyền dạy kỹ thuật, từ năm 2020, gia đình anh Bình đã làm thêm chè lam gác bếp phục vụ khách du lịch và người tiêu dùng, anh Bình cho biết để làm được loại chè này những ngày xuân này phải dậy sớm lên đồi hái những búp chè xuân non xanh mơn mởn vẫn còn dính hơi sương sớm sau đó về xao suốt, lự chọn ống tre nhỏ nhắn, đậm, nhét búp chè đã xao vào rồi bịt kín, hơ trên bếp lửa cho vàng ống để hường chè xuân non tơ hòa quyện hương tre non sau đó đem treo trên gác bếp, càng treo lâu càng ngon. Loại này dược khách du lịch ưa chuộng và nhiều khách Hà nội, các khách sạn, chủ homestay đặt mua từ trước.

Vùng chè Shan tuyết Bản Liền đã và đang khẳng định là cây chủ lực giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế, nâng cao đời sống đồng bào và đặc biệt hiện nay, với truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc Tày, phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, hùng vĩ đã mở ra cơ hội mới cho Bản Liền được tỉnh Lào Cai, huyện Bắc Hà lựa chọn là vùng trọng điểm đầu tư  phát triển du lịch cộng đồng homestay, du lịch sinh thái, miệt vườn, trải nghiệm vùng chè Shan tuyết cổ thụ Bản Liền vươn tầm thế giới.